Een keramische parel

Dat Tuschinski prachtig is en de mooiste bioscoop van de wereld, dat wist ik natuurlijk allang. Maar nu ik de gevel met keramische elementen vanaf het balkonnetje dichterbij kon bekijken (ik was helaas te laat voor de steigers) werd ik toch verrast door de prachtige details. 

Het hoofd doet sterk denken aan de vrouwelijke robot uit de filmklassieker Metropolis (1927) maar Tuschinski opende al in 1921 al haar deuren dus is het niet mogelijk dat beeldhouwer Chris (Christiaan) Bartels, die het hoofd en andere elementen van de gevel heeft ontworpen, zich voor het ontwerp liet inspireren door deze klassieker. 

https://media.senscritique.com/media/000007863802/source_big/Metropolis.jpg

In de Art Deco, de stijlbeweging die zijn hoogtepunt kende in de jaren 1920-1930, waren vrouwfiguren vaak het symbool voor glamour, charme en een positief toekomstbeeld. Niet alleen aan het exterieur maar ook in het interieur zijn daar in het Tuschinski theater voorbeelden van terug te vinden. Bij de grote restauratie tussen 2000-2002 kwamen zelfs nog achttien levensgrote vrouwfiguren in Art Deco stijl (geschilderd door kunstenaar Pieter den Besten) vanachter een dikke pleisterlaag in de grote zaal tevoorschijn.

De van oorsprong Poolse Abraham Tuschinski (1886-1942) had de droom om een luxueus, kathedraalachtig bioscooptheater te bouwen met een sprookjesachtige sfeer en modern comfort die alle andere theaters zou overtreffen in grandeur. Die droom is nog steeds, een eeuw later, realiteit. Het unieke gebouw, bestaande uit de combinatie van elementen in Art Deco, Jugendstil en de Amsterdamse School, zorgt nog steeds voor een ongeëvenaarde bioscoopervaring. 

Ter voorbereiding op het 100-jarig bestaan vonden in 2019/2020 nog meer herstelwerkzaamheden plaats om het theater weer zo veel mogelijk in originele stijl terug te brengen en het weer te maken zoals Tuschinski het bedoeld had: als een oase van luxe en genot in de stijl van destijds maar met het comfort en de techniek van nu. 

De smalle rijen stoeltjes helemaal bovenin de grote zaal, waarvan beweerd wordt dat ze afgestemd waren op het zeer bescheiden formaat van Tuschinski zelf, waren echter ver van comfortabel. Ik heb de film 'Dances with wolves' nog vanaf die plek gezien; drie uur opgekropt met mijn knieën onder mijn kin (we hadden de laatste twee kaartjes)! Tegenwoordig hoeft dat niet meer, bij de laatste restauratie worden de uiterste rijen van het balkon wegens risico bij brand niet meer bezet voor bezoekers en er zijn nieuwe, ruime zalen gerealiseerd. 

Tijdens mijn tocht door de rijk gedecoreerde gangen naar boven (ik mocht zelfs de 'schatkamer' bezoeken met oude onderdelen van het gebouw) en de krakende houten trappen met dik tapijt, besloot ik dat het echt weer eens tijd wordt een weekeindje naar mijn geboortestad te plannen en een film te gaan kijken in een van de mooiste bioscoopzalen van de wereld!

In mijn boek over Bijzondere restauraties later meer hierover!

hashtag#tuschinski hashtag#amsterdam hashtag#monument hashtag#erfgoed hashtag#artdeco hashtag#jugendstil hashtag#amsterdam